Brieven uit Brussel: De kracht van taal

Het regent negatieve berichten over de Brusselse jeugd. Alsof in Brussel maar één soort jongere bestaat. Brusselaar en politiek filosoof Bleri Lleshi lanceerde daarom 'Brieven uit Brussel'. Elke maandag, twintig weken lang, laat hij op zijn blog Brusselse jongeren aan het woord. Hieronder leest u het relaas van Melat G. Nigussie, die 21 is en Taal- en Letterkunde studeert.

"Toen ik vorig jaar besloot om met mijn studies rechten te stoppen om Taal- en Letterkunde te gaan studeren in Brussel, verklaarde bijna iedereen mij gek. 'Nederlands en Engels? Om later wat te worden? Toch geen leerkracht, zeker? Doe toch gewoon verder met rechten, zo'n mooi diploma!' Mijn besluit stond echter vast. Na drie jaar oersaaie hoorcolleges te hebben bijgewoond en mij doorheen cursussen zo dik als telefoonboeken te hebben geworsteld, gaf ik er de brui aan. Ik wou mij toeleggen op talen."

"Ik ben geboren in Ethiopië. Een land dat vooral geassocieerd wordt met langeafstandslopers en hongersnood. In 1994 vluchtte mijn vader weg van een dictatoriaal regime, en kwam hij naar België. Twee jaar later volgden mijn moeder, mijn twee broers en ik. Het was 1996, België was een land in crisis. Marc Dutroux was de eerste Belg die mijn moeder kende."

"Zonder een woord Nederlands te kennen, kwam ik in het derde kleuterklasje terecht. 'Een kind, dat leert toch snel.' Daar zat ik dan, helemaal alleen tussen allemaal witte kindjes. Ik was dat vreemde, bruine meisje dat geen woord zei. Gelukkig was er Sabrina, mijn buurmeisje. Ik had haar nochtans in gebarentaal duidelijk gemaakt dat ik haar niet zo leuk vond, en dat ik liever met mijn broers speelde dan mijn tijd te verdoen met een meisje dat ik niet begreep. Toch bleef ze volhouden. Bijna elke dag stond ze aan onze deur om te vragen of ik geen zin had om buiten te spelen. Ik kon haar niet blijven afwijzen en uiteindelijk stemde ik in om deel te nemen aan haar speelpartijtjes. Al spelend en al lachend ontdekte ik dat er achter die eindeloze woordenstroom wel degelijk betekenis zat. Beetje bij beetje begon ik de taal onder de knie te krijgen. Dank je Sabrina, voor je koppigheid."

Babbelkous
"Daarom is taal zo belangrijk voor mij. Het was taal die mij van een onwennig, verlegen kind veranderde in een vrolijke babbelkous. Ik heb moeten zwoegen voor het Nederlands. Het is niet iets dat mijn ouders mij hebben aangeleerd, ik heb er voor gewerkt. Omdat het niet vanzelfsprekend was, koester ik het."
Thuis spraken we Amhaars, de officiële taal van Ethiopië. Mijn ouders vonden het belangrijk dat ik moeiteloos kon communiceren met mijn familie in Ethiopië. Om de zoveel jaar verschijnt er wel een onderzoek in de krant dat zegt dat allochtone jongeren thuis beter Nederlands spreken. Het Frans, Turks, Arabisch, Pools... zou hen verhinderen om het Nederlands volledig te beheersen. Toen ik twee jaar geleden afscheid nam van mijn oma heb ik dat gedaan in haar taal. Zij begreep mij en ik begreep haar. Als mijn ouders indertijd hadden besloten om Nederlands met mij te spreken en het Amhaars achterwege te laten, zou mijn oma nooit hebben geweten wat zij voor mij betekend heeft."

"Sinds dit jaar ben ik vrijwilliger bij de Boekenbende. Dat is een samenwerking tussen Brusselse bibliotheken die lezen en voorlezen willen promoten. Gedurende vijf weken gaan vrijwilligers langs bij kinderen uit het Nederlandstalig Brussels onderwijs om hen de wondere wereld van boeken te laten ontdekken. De 'voorleeskindjes' zijn vijf tot zes jaar, en vaak spreken ze thuis een andere taal dan het Nederlands."

"Mijn voorleeskindje, een meisje, spreekt thuis Turks. Ze heeft moeite om zich uit te drukken in het Nederlands, haalt woorden door elkaar en soms begrijpt ze me niet. Bovendien heeft ze ook een licht spraakgebrek. We hebben ondertussen al vijf voorleessessies achter de rug. In het begin was ze verlegen en terughoudend maar na de derde sessie bloeide ze helemaal open: ze begon actief mee te werken en duidde dingen aan op de prenten, vertelde zelf verhaaltjes en leerde tal van nieuwe woorden."

De haas en de schildpad
"Projecten als de Boekenbende kan ik alleen maar toejuichen. Ik heb een manier gevonden om op een speelse wijze mijn liefde voor taal met anderen te delen. Mijn voorleeskindje ziet het Nederlands niet langer als een vreemde taal maar als de taal van prinsen en prinsessen, van heksen en van dieren. Het is zo belangrijk dat ouders hun kinderen verhalen vertellen. Niet alleen verbetert dat hun taalvaardigheid, kinderen leren ook om abstract te denken en ontwikkelen hun fantasie. Die verhalen hoeven niet noodzakelijk in het Nederlands te zijn. Het fabeltje van de haas en de schildpad spreekt in het Arabisch even sterk tot de verbeelding."

"Nu de verplichte vijf sessies achter de rug zijn, hebben de ouders mij gevraagd of ik toch niet verder wou 'lesgeven', zoals zij het omschrijven. De eerlijkheid gebiedt mij om te zeggen dat ik even getwijfeld heb. Kon ik het wel blijven combineren met mijn studies? Nam het niet te veel tijd in beslag? Maar toen moest ik denken aan dat vreemde, bruine meisje dat geen woord zei, opgesloten in haar eigen gedachten en aan haar volhardend buurmeisje. Mijn keuze was snel gemaakt."

Melat G. Nigussie is 21 en studeert Taal- en Letterkunde in Brussel.

Wie wil kan de reeks 'Brieven uit Brussel' volgen op blerilleshi.wordpress.com.